Tytuł.:

Gimnazja wobec nierówności społecznych

Autor:

Sawiński, Zbigniew

Wydawca:

Instytut Badań Edukacyjnych

Data:

2015

Abstrakt:

Zmniejszenie społecznych barier w dostępie do edukacji stanowiło jeden z celów reformy szkolnej z 1999 r. Do obniżenia nierówności miało przyczynić się stworzenie gimnazjów zapewniających wyrównaną jakość nauczania, a także przesunięcie o rok progu wyboru szkoły średniej. W artykule poddano weryfikacji trzy hipotezy dotyczące wpływu reformy gimnazjalnej na nierówności w polskich szkołach. Dwie pierwsze dotyczą znaczenia pochodzenia społecznego dla wyników osiąganych przez uczniów oraz dla szans wyboru szkoły średniej. Trzecia natomiast – skutków różnicowania się gimnazjów, ujawniającego się szczególnie w dużych miastach. Wyniki badania PISA z lat 2000–2012 nie dają podstaw do twierdzenia, że reforma gimnazjalna przyczyniła się do zmniejszenia nierówności w polskiej edukacji. W okresie funkcjonowania gimnazjów znaczenie pochodzenia społecznego dla osiągnięć uczniów utrzymywało się na podobnym poziomie jak przed reformą. Badanie PISA nie dostarcza też przekonujących dowodów na to, że zmniejszył się wpływ pochodzenia na wybór szkoły średniej. Z drugiej strony nie stwierdzono, aby pogłębiające się różnice między gimnazjami prowadziły do wzrostu nierówności, mimo że elitarne gimnazja stanowią nowy kanał edukacyjnego awansu. Podobnie jest zresztą w innych krajach Europy, gdzie różnicowanie się szkół również nie prowadzi do wzrostu nierówności związanych z pochodzeniem. Wniosek o stabilnym charakterze nierówności w polskich szkołach jest zgodny z wynikami prowadzonych na świecie badań, w których podkreśla się rolę szkoły w zapewnieniu trwałości norm i hierarchii stratyfikacyjnych. Badanie to dostarcza wielu argumentów na rzecz pozaedukacyjnych źródeł nierówności szkolnych, co wyjaśnia niewielką możliwość przeciwdziałania tym nierównościom za pomocą reform oświatowych.

Cytata bibliograficzna:

Edukacja. 2015, 4 (135)

Temat i słowa kluczowe:

nierówności społeczne ; nierówności w edukacji ; trwałość nierówności ; reformy szkolne ; gimnazja ; PISA

Zakres:

21 w.

Język:

pol

Status prawny:

Creative Commons BY 4.0

Typ zasobu:

artykuł

Format:

application/pdf

ISSN:

0239-6858